Πως να φιλτράρετε και να καθαρίσετε το τσίπουρο και άλλα σπιτικά ποτά. Μελέτη και μολυσματικές ουσίες

Αυτό το άρθρο διερευνά εάν τα φίλτρα νερού, ιδιαίτερα αυτά με ενεργό άνθρακα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον καθαρισμό σπιτικού ποτού, όπως τσίπουρο/ρακή. Περιγράφει τους τυπικούς ρύπους που βρίσκονται στην ακατέργαστη αλκοόλη - όπως αλδεΰδες, κετόνες, εστέρες, οξέα και μεθανόλη - και πώς επηρεάζουν τη γεύση και την ασφάλεια. Το άρθρο συνιστά φίλτρα ενεργού άνθρακα για την απομάκρυνση οργανικών ενώσεων και διευκρινίζει γιατί τα φίλτρα κανάτας και οι ρητίνες ανταλλαγής ιόντων είναι ακατάλληλα για αυτόν τον σκοπό.

Επιμέλεια:

Κανάκης Χριστόφορος - ΙΤ

Ειδικός σε θέματα βιοτεχνολογίας με εξειδίκευση στην τεχνολογία καθαρισμού και επεξεργασίας του νερού

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 3 Ιουλίου 2025

Περιεχόμενο
1 🚿 Ποιες μολυσματικές ουσίες βρίσκονται στο σπιτικό ποτό;
2 🚿 Πώς να καθαρίσω το σπιτικό αλκοόλ;
3🚿 Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια κανάτα φίλτρου για το σπιτικό ποτό;

Εισαγωγή

Αυτό το θέμα, είναι κάπως εκτός του συνηθισμένου πεδίου εφαρμογής του ιστολογίου μας. Ωστόσο, επειδή λαμβάνουμε συχνά αυτήν την ερώτηση, αποφασίσαμε να μοιραστούμε μερικές πολύτιμες πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη δηλητηρίασης από αλκοόλ κακής ποιότητας.

Οι κακές πρακτικές απόσταξης στην παραγωγή οινοπνευματωδών ποτών έχουν ιστορικά οδηγήσει σε πολλές περιπτώσεις αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου. Η ανησυχία έχει επικεντρωθεί στη μόλυνση από μόλυβδο και χαλκό, καθώς και στα ανθυγιεινά επίπεδα μεθανόλης και γλυφοσάτης. Αυτή η μελέτη αξιολογεί τις οινοπνευματώδεις ύλες που παράγονται στο σπίτι, ουσίες που προκαλούν ανησυχία, επισημαίνοντας τους πιθανούς κινδύνους τους για τη δημόσια υγεία.

Ποιες μολυσματικές ουσίες βρίσκονται στο σπιτικό ποτό;

Το αλκοόλ που παράγεται στο σπίτι είναι ένα μη ρυθμιζόμενο αποσταγμένο οινόπνευμα, Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής παρασκευάζεται παράνομα από το 1791, όταν επιβλήθηκε ο φόρος στο ουίσκι και στην πώληση όλων των αλκοολούχων ποτών. Η παράνομη παραγωγή αλκοόλ που παράγεται στο σπίτι έχει συνδεθεί με πολλά σημαντικά περιστατικά υγείας στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών και σε όλο τον κόσμο καθώς συνήθως διαπιστώνεται ότι υπάρχουν υψηλά επίπεδα χημικών ουσιών, όπως μεθανόλη, βουτανόλη, προπανόλη, εστέρες και βαρέα μέταλλα,

Τα κύρια προβλήματα με το ακάθαρτο σπιτικό ποτό είναι η ιδιαίτερη επίγευση και η θολότητα. Αυτά προκαλούνται κυρίως από κολλοειδή (αιωρούμενα) σωματίδια και οργανικές ενώσεις όπως οξέα, εστέρες, αλδεΰδες και κετόνες — όλα εκ των οποίων είναι αναπόφευκτα υποπροϊόντα της ζύμωσης. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στις χημικές ακαθαρσίες που βρίσκονται στα αλκοολούχα ποτά:

Μόλυβδος και χαλκός

Μόλυβδος έχει βρεθεί σε πολλά δείγματα οικιακής απόσταξης, αναλυτικά για τα βαρέα μέταλλα και τις επιπτώσεις του μόλυβδου μπορείτε να διαβάσετε εδώ . Συνοπτικά ο μόλυβδος παρεμβαίνει στα συστήματα νευροδιαβιβαστών, όπως η ακετυλοχολινεστεράση, ασκώντας πρόσθετη πίεση στο σύστημα, οδηγώντας σε γνωστικά προβλήματα όπως η κακή μνήμη. Η συσσώρευση μολύβδου στην κυκλοφορία του αίματος σχετίζεται με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχουν αρχεία ασθενών με αυξημένα επίπεδα μολύβδου στο αίμα και θανάτων από κατανάλωση αλκοόλ που παρασκευάζεται στο σπίτι. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη μέγιστη ποσότητα μολύβδου στα αποσταγμένα οινοπνευματώδη ποτά στις Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, υπάρχει ένα καθορισμένο όριο 0,015 mg/L στη συγκέντρωση μολύβδου στο πόσιμο νερό. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το συνιστώμενο επίπεδο μολύβδου στο κρασί είναι 0,15 mg/kg, ενώ τα αποσταγμένα οινοπνευματώδη ποτά δεν έχουν καθορισμένο όριο. Η Κίνα έχει ένα όριο 0,5 mg/kg για τον μόλυβδο στα οινοπνευματώδη ποτά. Ο χαλκός είναι ένας άλλος ρύπος που μπορεί να εισαχθεί στην οικιακή απόσταξη αλκοόλης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας απόσταξης. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ που περιέχει χαλκό μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, της νεφρικής ανεπάρκειας, της νόσου του Wilson και των νευρολογικών βλαβών. Οι χάλκινες σωληνώσεις ή/και τα εξαρτήματα χρησιμοποιούνται συχνά σε συσκευές απόσταξης και υπόκεινται σε διάβρωση από υψηλές θερμοκρασίες και pH. Η διαδικασία απόσταξης απαιτεί θερμοκρασίες αρκετά υψηλές για να βράσει η αιθανόλη στους 78,37 °C, υπερβαίνοντας το όριο των 60 °C στο οποίο επιταχύνεται η διάβρωση του χαλκού, με αποτέλεσμα την έκπλυση χαλκού στο διάλυμα. Επιπλέον, η έκθεση σε χαμηλό έως ουδέτερο pH και η υψηλή αλκαλικότητα προήγαγαν την έκπλυση χαλκού από τους ορειχάλκινους σωλήνες. Το μέγιστο όριο ρύπων στις Ηνωμένες Πολιτείες για τον χαλκό στο πόσιμο νερό είναι 1,3 mg/L και στο κρασί είναι 1 mg/L .

Γλυφοσάτη

Η γλυφοσάτη (Ν-(φωσφονομεθυλο)γλυκίνη) είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο ζιζανιοκτόνο ευρέος φάσματος. Εισήχθη ως εμπορικό ζιζανιοκτόνο (Roundup®) από την εταιρεία Monsanto το 1974 και χρησιμοποιείται εκτενώς στη γεωργία για την πρόληψη της ανάπτυξης ζιζανίων. Δυστυχώς, η εκτεταμένη χρήση αυτού του ζιζανιοκτόνου έχει προκαλέσει διάφορες επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία. Δεδομένης της ευρείας χρήσης της γλυφοσάτης ως ζιζανιοκτόνου, τα υπολείμματά της είναι πιθανό να υπάρχουν σε καταναλωτικά τρόφιμα και ποτά. Οι αμπελώνες, που είναι σημαντικοί για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών, συχνά υποβάλλονται σε επεξεργασία με ζιζανιοκτόνα που περιέχουν γλυφοσάτη, οδηγώντας σε πιθανά υπολείμματα στα φρούτα. Για παράδειγμα, τα επίπεδα γλυφοσάτης σε διάφορες γερμανικές μπύρες αναφέρθηκαν ότι έφτασαν έως και 30 μg/L. 70% των δειγμάτων κόκκινου και λευκού κρασιού που ανέλυσαν στις ΗΠΑ, υπήρχαν συγκεντρώσεις που κυμαίνονταν από 1,4 έως 31,4 μg/L . Σε μια μελέτη που επικεντρώθηκε στην αγορά μπύρας της Λετονίας, βρήκαν επίπεδο γλυφοσάτης έως και 150 μg/kg. Επιπλέον, μια μελέτη σε ελβετικά προϊόντα διατροφής ανέφερε γλυφοσάτη σε δείγματα κρασιού, με συγκεντρώσεις που έφτασαν έως και 0,0132 mg/kg. Ωστόσο, η παρουσία γλυφοσάτης σε ποτά δεν έχει αξιολογηθεί τόσο εκτενώς όσο σε άλλα καταναλωτικά προϊόντα. Η κατάποση γλυφοσάτης έχει προκαλέσει αρκετές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως μειωμένη νεφρική λειτουργία, μεταβολική οξέωση, γαστρεντερική βλάβη και θάνατο. Οι ΗΠΑ δεν ορίζουν νόμιμο όριο για τη γλυφοσάτη στα οινοπνευματώδη ποτά, αλλά η EPA έχει κανονισμούς σχετικά με το επιτρεπόμενο όριο σε ομάδες τροφίμων.

Η γλυφοσάτη δεν απομακρύνεται τελείως από φίλτρα ενεργού άνθρακα, άλλα σε κάποιο ορισμένο ποσοστό, η οξείδωση με χλώριο είναι πολύ αποτελεσματική όπως και η αντίστροφη ώσμωση θα αφαιρέσουν τη γλυφοσάτη σχεδόν στο 100%

Σημαντικό: Τα βιολογικά φρούτα και αμπέλια, χωρίς επικίνδυνα φυτοφάρμακα και χρήση γλυφοσάτης, είναι η ιδανική επιλογή για την παραγωγή σπιτικού ποτού

Αλδεΰδες και κετόνες

Αυτές οι ενώσεις δίνουν στο αλκοόλ μια σκληρή, καυστική γεύση. Σχηματίζονται κυρίως κατά τη ζύμωση, αλλά μπορούν επίσης να εμφανιστούν κατά τη θερμική επεξεργασία. Παρουσία στο τελικό προϊόν: Η ακεταλδεΰδη δίνει μια έντονη, δυσάρεστη οσμή. Προπιοναλδεΰδη — αποπνικτική οσμή. Βουτυρικές και ισοβαλερικές αλδεΰδες — έντονες φρουτώδεις νότες. Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης μπορεί να περιέχεται και κροτοναλδεΰδη, ακρολεΐνη και διακετύλιο, τα οποία έχουν έντονη μυρωδιά και δυσάρεστη γεύση.

Προϊόντα αλκοολικής ζύμωσης

Αυτές είναι ανώτερες αλκοόλες, κυρίως βουτυλικές, ισοβουτυλικές και ισοαμυλικές αλκοόλες, οι οποίες είναι φυσιολογικά προϊόντα αλκοολικής ζύμωσης. Έχουν μια δυσάρεστη οσμή που μπορεί να προκαλέσει ναυτία. Γευστικά, προσθέτουν μια λιπαρή, λουλουδάτη νότα.

Εστέρες

Οι εστέρες είναι ενώσεις που σχηματίζονται από την αντίδραση οξέων και αλκοολών που υπάρχουν στον πολτό. Παράγονται τόσο κατά τη ζύμωση όσο και κατά την ανόρθωση μέσω χημικών αντιδράσεων, συμβάλλοντας σε ανθικά ή φρουτώδη αρώματα.

Πτητικά οξέα

Αυτά (όπως το προπιονικό και το οξικό οξέα) είναι μεταβολικά προϊόντα ζύμης και άλλων μικροοργανισμών. Επιδεινώνουν τη γεύση — για παράδειγμα, το προπιονικό οξύ δίνει πικράδα, ενώ το βαλερικό, το βουτυρικό και το ισοβουτυρικό οξέα μυρίζουν σαν ιδρώτας.

Μεθανόλη

Μια τοξική πρόσμιξη που υπόκειται σε αυστηρούς κανονισμούς στα αλκοολούχα ποτά. Σχηματίζεται κατά τη θερμική επεξεργασία των πρώτων υλών, ιδιαίτερα μέσω της διάσπασης των πηκτινών. Η μεθανόλη είναι εξαιρετικά τοξική, αλλά συνήθως δεν παράγεται σε σημαντικές ποσότητες όταν χρησιμοποιούνται ποιοτικές πρώτες ύλες στο σπίτι.

Ενώσεις θείου

Αυτά περιλαμβάνουν το υδρόθειο, τις μερκαπτάνες και τις θειοαλδεΰδες, όλες γνωστές για τις δυσάρεστες οσμές τους. Συνήθως δεν σχηματίζονται όταν χρησιμοποιούνται πρώτες ύλες με βάση τα σιτηρά.

Αμμωνία και αμίνες

Η αμμωνία σχηματίζεται από την αποσύνθεση των συστατικών του πολτού. Οι αμίνες — παράγωγα της αμμωνίας — μπορεί να δώσουν στην αλκοόλη μια σάπια μυρωδιά εάν διαλυθούν στο υγρό. Ωστόσο, αυτές σπάνια σχηματίζονται στην οικιακή απόσταξη.

Πώς να καθαρίσετε το σπιτικό αλκοόλ;

Το καλύτερο φίλτρο για το τσίπουρο και γενικότερα για το σπιτικό ποτό είναι ο ενεργός άνθρακας.

Απορροφά αποτελεσματικά τις περισσότερες οργανικές ακαθαρσίες. Η διαδικασία προσρόφησης ρύπων από το αλκοόλ είναι παρόμοια με αυτή στην επεξεργασία νερού. Είναι πρακτικό να χρησιμοποιείτε φίλτρα φυσιγγίων γεμάτα με κοκκώδη άνθρακα ή φίλτρα άνθρακα σε μπλοκ. Αυτά είναι συμπαγή και μπορούν να εγκατασταθούν απευθείας στον σωλήνα στην έξοδο του αποστακτήρα.
Ένα μηχανικό φίλτρο με φυσίγγιο πολυπροπυλενίου μπορεί επίσης να προστεθεί πριν από το στάδιο του άνθρακα.
Ωστόσο, η διάρκεια ζωής των φίλτρων που χρησιμοποιούνται θα είναι μικρότερη από ό,τι για το νερό λόγω του υψηλότερου φορτίου ακαθαρσιών. Μπορείτε να περιμένετε ότι θα διαρκέσουν περίπου 1000-1500 λίτρα. Αυτό είναι συνήθως αρκετό για οικιακή χρήση, αλλά τα φίλτρα μπορεί να χρειάζονται συχνή αντικατάσταση, καθώς ένα υψηλό επίπεδο οργανικής ύλης μπορεί να προωθήσει την ανάπτυξη μικροβίων. Η ανάγκη αντικατάστασης μπορεί να αξιολογηθεί με βάση την ποιότητα της αλκοόλης μετά το φιλτράρισμα. Γενικά, δεν απαιτούνται πρόσθετα φίλτρα για την απόκτηση αλκοόλης υψηλής ποιότητας. Συχνά μας ρωτούν αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ρητίνες ανταλλαγής ιόντων ή άλλα υλικά. Σε ένα οικιακό περιβάλλον, δεν είναι απαραίτητα επειδή οι ακαθαρσίες που απομακρύνουν υπάρχουν στην αλκοόλη σε πολύ μικρές ποσότητες και δεν επηρεάζουν σημαντικά τη γεύση ή την οσμή της. Επιπλέον, οι οργανικές ενώσεις ενδέχεται να αντιδράσουν με αυτά τα υλικά και να απελευθερώσουν πρόσθετα τοξικά υποπροϊόντα. Οι ρητίνες ανταλλαγής ιόντων ειδικότερα μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για παράπλευρες αντιδράσεις ή να συνδεθούν χημικά με ακαθαρσίες που περιέχονται στο ποτό.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια κανάτα φίλτρου για την παραγωγή σπιτικού ποτού - τσίπουρου;

Πολλές φορές μας έχει τύχει να ακούμε από ερασιτέχνες παραγωγούς να φιλτράρουν το τσίπουρο με φίλτρα νερού κανάτας και φιλτρα νερού κανάτας εμπλουτισμένα με μαγνήσιο. Τα φίλτρα κανάτας περιέχουν ένα μείγμα συστατικών, συμπεριλαμβανομένων ρητινών ανταλλαγής ιόντων και καταλυτικών υλικών που μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο τελικό προϊόν. Για αυτόν τον λόγο, δεν συνιστούμε τη χρήση φίλτρων κανάτας για τον καθαρισμό.

Περισσότερα άρθρα...

Ecofilter Science

Τι καθορίζει το χρώμα του νερού;

Ecofilter – 21 Ιουνίου 2025

Τι καθορίζει το χρώμα του νερού; Το άρθρο διερευνά τους παράγοντες που επηρεάζουν το χρώμα του νερού, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας...

Διαβάστε Περισσότερα

Ecofilter Science